Szlakiem Starej Drawy
autor: Leszer Opyrchał (opyrchal@otkz.pol.pl), rok 1998
Zastawka oddzielająca Starą Drawę - przenoszenie kajaków
W lecie 1998 r. miałem okazję przepłynąć legendarny szlak Starej Drawy. Cieszy się on opinią pięknego, jednakże nadzwyczaj uciążliwego (U5 . wg skali Wrześniowskiego) szlaku wodnego, mimo że tylko dwie przeszkody wymagają przenoszenia kajaka brzegiem. Wysportowana osada płynąca lekkim plastikowym kajakiem pokona go w jeden dzień. Wieloosobowe grupy płynące z dziećmi też są w stanie przebyć szlak Starej Drawy. Muszą się jednak liczyć z szybkością płynięcia nie większą niż 7 km na dzień.
Zarastające rozlewisko na początku Starej Drawy.
Koryto Starej Drawy jest starorzeczem pozostałym po przegrodzeniu biegu Drawy zastawką i skierowaniu jej wód do elektrowni Prostynia. Po przejściu przez turbiny woda dostaje się do rzeki Prostynia i łączy z dawnym korytem nieopodal miejscowości o tej samej nazwie. Starą Drawę zasila woda odpływająca z łąk oraz niewielkie strumienie, co rzutuje na charakter rzeki. Powolny prąd (zwolennicy slalomowania na bystrzach będą się czuli zawiedzeni) powoduje szybkie zarastanie koryta oraz osadzanie się nieprzyjemnego mułu pokrywającego prawie w całości dno Starej Drawy i utrudniającego dostęp do brzegów.
fot. Marta Bocheńska. Przedzieranie się przez bujną roślinność, charakterystyczne dla górnego odcina szlaku.
Drawa od Jeziora Lubie do miejscowości Prostynia przepływa przez teren poligonu. Do spływu dopuszczony jest odcinek Jezioro Lubie . most drogowy na trasie Drawsko . Kalisz Pomorski. Natomiast przepłynięcie koryta Starej Drawy, jak i odcinka przez Zaporę Prostynia, formalnie wymaga zgody dowództwa poligonu w Olesznie. Dla zapewnienia bezpieczeństwa w czasie trwania manewrów wystawiane są na moście drogowym Drawsko . Kalisz Pomorski posterunki wartownicze, aby nikt z kajakarzy nie przeoczył dużego napisu informującego o wpłynięciu na zamknięty teren poligonu. Stara Drawa to jeden z niewielu zachowanych fragmentów rzek w Polsce o zupełnie pierwotnym charakterze. To samo dotyczy otaczających rzekę lasów. Wybierając się na szlak Starej Drawy nie zapomnijmy więc o dużym worku na śmieci, który później, po zakończonym spływie, pozostawimy w kontenerze bufetu na parkingu drogowym koło miejscowości Prostynia. Należy również w tym miejscu wyraźnie zaznaczyć, że zachowanie pierwotnego charakteru rzeki było możliwe tylko dzięki otaczającym ją poligonom. Fakt ten jest zaprzeczeniem często rozpowszechnianej tezy, iż poligony powodują dewastację środowiska naturalnego. Jeżeli ktoś tak uważa, to polecam mu Starą Drawę. Jestem przekonany, że po tym doświadczeniu zmieni zdanie.
W przełomie
Ze względu na meandry rzeki i zarośnięte koryto, Stara Drawa jest rzeką trudną nawigacyjnie. W trakcie spływu nigdy nie byłem pewny swojego położenia. Ponieważ spływ (ze względu na dużą liczbę przeszkód) odbywał się wolno, często sądziłem, że znajduję się dużo dalej niż w rzeczywistości. Liczne zastawki w końcu się mylą, a zwalonych drzew jest tyle, że nie stanowią żadnych punktów odniesienia. Jedynymi charakterystycznymi obiektami są trzy mostki. Wspomniane trudności nawigacyjne mogą być irytujące, ale mogą też stanowić dodatkową atrakcję tego wyjątkowego szlaku.
Przez cały czas płynięcia Starą Drawą, a właściwie już od Jeziora Lubie, brak jest możliwości zaopatrzenia. Oprócz jedzenia nie zapomnijmy również zabrać wystarczającej ilości wody do picia!
Zwalone drzewa - główna trudność środkowego odcinka.
Wypożyczenie sprzętu pływającego nie stanowi obecnie problemu. Każdy ośrodek nad Jeziorem Lubie posiada wypożyczalnię, część oferuje usługi transportowe. Wypożyczalni stale przybywa.[Uaktualnienie: Osobom szukającym wypożyczalni polecamy zajrzenie na stronę: kajak.org.pl/kontakty. ] Niestety, sprzęt pływający oferowany przez wypożyczalnie nie należy do najsolidniejszych. Starsze kajaki z włókna szklanego lepiej się sprawdzają w trudnych warunkach od lśniących świeżym lakierem kajaków z laminatu, które bardzo łatwo można uszkodzić. W chwili wypożyczenia dobrze jest kajaki dokładnie obejrzeć i wpisać do umowy wszystkie zauważone usterki. W ten sposób unikniemy wielu nieporozumień i kłopotów.
Nas szlaku Starej Drawy łączność telefoniczna systemem Centertel była możliwa tylko po wyjściu z łodzi i znalezieniu sprzyjającego miejsca, najlepiej na jakimś wzniesieniu. Dysponowałem telefonem Benefon Delta o mocy nadajnika 1,2 W i standardową anteną. Telefony komórkowe systemu GSM nie są na tym terenie obsługiwane.
Podczas pokonywania przeszkody.
Spływ Starą Drawą najkorzystniej jest rozpocząć na Jeziorze Lubie, a zakończyć przy moście drogowym w Prostyni (tak jest podany poniższy opis szlaku), ale można rozszerzyć go w dowolny sposób, na przykład od Drawska Pomorskiego do Drawna lub Starego Osieczna. Wtedy przepłyniemy odcinek Drawy leżący na terenie Drawskiego Parku Narodowego.
Końcowy odcinek Starej Drawy.
Szlak Starej Drawy można podzielić na następujące etapy, które podaję razem z efektywnym czasem płynięcia, w jakim pokonywałem te odcinki w zespole składającym się z siedmiu osad (załogę stanowiło trzech mężczyzn, cztery kobiety, troje młodzieży, pięcioro dzieci). Odcinek wstępny: Jezioro Lubie . zastawka na początku Starej Drawy (20,3 km, 5 h). Etap pierwszy: od zastawki odgradzającej koryto do mostu przy dawnym młynie Borowo (8,8 km, 4 h). Trudności tego odcinka to głównie przepychanie kajaka przez prawie całkowicie zarośnięte bujną roślinnością koryto. Na tym fragmencie rzeki miejsca biwakowe występują nielicznie. Drugi etap: od mostu Borowo do mostu w Prostyni (7,2 km, 6 h) to odcinek przełomowy, rzeka płynie w wąwozie, brzegi są wysokie, z wieloma dogodnymi miejscami biwakowymi. W korycie licznie występują zwalone drzewa . główne utrudnienie tego odcinka . oraz przemiały zmuszające do holowania kajaka. Ponadto jeden raz trzeba go przenosić brzegiem na odległość 10 m obok zatoru z drzew. Trzeci etap: od mostu w Prostyni do parkingu przy moście drogowym w Prostyni (5,4 km, 2 h) charakteryzuje się stopniowo malejącą uciążliwością i pogłębieniem się koryta Starej Drawy. Całość: Jezioro Lubie . Prostynia pokonaliśmy w cztery dni.
W zamieszczonym poniżej opisie Starej Drawy odległości podałem za Jastrzębskim, a ponieważ w wielu miejscach miałem wątpliwości, czy są one prawidłowe, starałem się je urealnić na podstawie mapy Drawa - szlak wodny. Odległości od Jeziora Lubie do zastawki oddzielającej Starą Drawę podałem za przewodnikiem Wrześniowski, Sperski.
| 42,1 |
Wypływ z jeziora Lubie, nieco zarośnięty, znajduje się naprzeciw wsi Lubieszewo. Krótki przesmyk wyprowadza nas na małe jeziorko będące zatoką jeziora Lubie. |
| 41,1 |
Mostek drogowy. Informacja o wpłynięciu na teren poligonu. Za nim zaczyna się przełom Drawy. Pełna uroku rzeka bystro płynie korytem. Miejscami zwalone drzewa zmuszają do manewrowania łodzią. Na jednym z nich trzeba kajak przeciągnąć górą lub przeprowadzić po lewej stronie. |
| 34,6 |
Biwak po lewej stronie, 5 minut dalej następny, zagospodarowany przez Agencję .Mrówka. . duży, wygodny, z koszami na śmieci. |
| 33,6 |
Biwak po prawej stronie na zakręcie rzeki. |
| 33,1 |
Mostek drogowy. |
| 32,1 |
Wpływamy między trzciny, zbliżamy się do jeziora Wielkie Dębno. |
| 31,1 |
Wpływ na jezioro Wielkie Dębno, po lewej stronie miejsce biwakowe. Na brzegach jeziora dużo miejsc biwakowych, 1 km w lewo wyspa nadająca się do postawienia kilku namiotów. |
| 30,1 |
Cieśnina łącząca Jezioro Dębno Wielkie i Dębno Małe. |
| 29,6 |
Koniec jeziora Dębno Małe. |
| 29,1 |
Most drogowy Drawsko . Kalisz Pomorski. Tu zaczyna się odcinek zamknięty, o czym informują napisy na moście. Zaraz za mostem Jezioro Wiry. |
| 28,7 |
Koniec jeziora Wiry. Wpływamy na malowniczy, dziki odcinek rzeki. Brzegi trudno dostępne. |
| 27,1 |
Mostek, rzeka płynie coraz wolniej. |
| 26,0 |
Rzeka zmienia kierunek z zachodniego na południowy. Jest szeroka, woda stojąca. W zasadzie można przyjąć, że jest to początek jeziora Zły Łęg, w dalszej części zwanego Jeziorem Strunowo. Brzegi ma dostępne, piaszczyste, lecz ślady transporterów wjeżdżających i wyjeżdżających z jeziora nie zachęcają do biwakowania. |
| 21,9 |
Koniec jeziora Strunowo. Rzeka dosyć wąska. |
| 21,8 |
Po prawej stronie pod mostkiem zastawka oddzielająca koryto Starej Drawy od szlaku przez Jezioro i Zaporę Prostynia. Jest to początek szlaku Starej Drawy. Przenoszenie prawą stroną 20 m. |
| 21,7 |
Przepust, wpływamy na rozlewisko przeciskając się przez trzciny. |
| 19,9 |
Koniec rozlewiska. |
| 18,5 |
Z prawej strony dopływ strugi o bardzo zimnej wodzie. Po lewej, przy zwalonym drzewie, dogodne miejsce do biwakowania, jedno z nielicznych na tym odcinku szlaku. Dalej koryto rzeki mocno zarośnięte. |
| 16,6 |
Mostek drogowy, dalej zastawka. |
| 15,2 |
Zastawka. |
| 13,8 |
Zastawka, z prawej strony zbliża się do rzeki droga. Charakter szlaku ulega zmianie . z zarośniętego rozlewiska na rzekę wciśniętą w ciasny jar. |
| 12,5 |
Mostek w miejscu dawnego młyna Borowo. Dalej rzeka płytka. Holowanie 200 m. Na odcinku do mostu w Prostyni (5,4 km) wiele dogodnych miejsc biwakowych. Główne utrudnienie tego fragmentu stanowią zwalone drzewa. |
| 12,3 |
Zastawka. |
| 10,4 |
Zastawka. |
| 9,5 |
Zastawka. |
| 8,6 |
Zastawka, dalej do pali po zniszczonym mostku, bardzo uciążliwy odcinek szlaku. |
| 7,5 |
Zastawka. |
| 7,1 |
Na prawym brzegu charakterystyczne wysokie buki. |
| 6,9 |
Zastawka. |
| 5,8 |
Zastawka. |
| 5,4 |
Zastawka, dalej most. Koniec przełomu Starej Drawy. Dalej uciążliwość szlaku stopniowo maleje, jest coraz mniej zwalonych drzew, a woda staje się głębsza. |
| 5,0 |
Zastawka. |
| 3,7 |
Zastawka, koniec lasu na lewym brzegu. |
| 2,8 |
Na lewym brzegu wieś Prostynia, niska kładka. |
| 2,0 |
Po prawej ujście strugi Głęboka. |
| 1,0 |
Ujście rzeki Prostyni do Starej Drawy, a właściwie to na odwrót. |
| 0,0 |
Most drogowy Wałcz . Stargard Szczeciński. Lądować należy zaraz za mostem po prawej stronie przy parkingu samochodowym z bufetem. Spływ można kontynuować dalej. Do Drawna jest 13,3 km, do Starego Osieczna, gdzie kończy się odcinek Drawy płynący przez Drawieński Park Narodowy . 56,5 km; do ujścia do Noteci . 82 km. |
Bibliografia
Przewodniki
- Bondyr N., Szlaki województwa gorzowskiego, EKO-GRAF, Wrocław 1995. (Jest to w zasadzie powtórzenie pozycji Wrześniowski, Sperski (1974). Zawiera błąd w umiejscowieniu odejścia Starej Drawy od głównego szlaku wiodącego przez Jezioro Prostynia. Nie zawiera opisu Starej Drawy).
- Jastrzębski B., Turystyczne szlaki wodne Polski, Sport i Turystyka, Warszawa 1960.
- Owsianowski W. Z., Szlaki wodne Wielkopolski, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1972. (Opisuje szlak Drawy od Jeziora Mąkowarskiego do ujścia, czyli odcinek poniżej Starej Drawy).
- Pawlaczyk P., Łukaszewski D., Drawą przez Drawieński Park Narodowy, Wydawnictwo PTTK .Kraj., Warszawa 1992. (Bardzo dobry opis odcinka Drawy określonego w tytule, zawiera też mapy tego regionu w skali 1:50000).
- Podhorska-Okołów M., Drawa . rzeka ziem odzyskanych, Warszawa 1948. (Pozycja klasyczna, niestety nie udało mi się jej znaleźć w żadnej bibliotece. Jeżeli ktoś wie, gdzie ten przewodnik można zobaczyć, będę wdzięczny za informację).
- Wrześniowski Z., Sperski M., Kajakiem po wodach Pomorza Zachodniego . część południowa i zachodnia, Sport i Turystyka, Warszawa 1974. (Przewodnik mogący być wzorem. Niestety nie zawiera opisu Starej Drawy . chyba tylko dlatego, że takie były czasy...)
Mapy
- Drawa . szlak wodny, Wydawnictwo PTTK .Kraj., Warszawa 1996. Skala 1:75000. (Najlepsza z dostępnych map dla kajakowców. Zawiera krótki informator geograficzny oraz użyteczny spis adresów i telefonów).
- N-33-91/92 Stargard Szczeciński, Mapa topograficzna Polski, Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego WP, WZKart., Warszawa 1994. Skala 1:100000.
- N-33-104 Drawno, Mapa Topograficzna Polski, Sztab Generalny Wojska Polskiego, WZKart. Warszawa 1991. Skala 1:100000.
- Pojezierze Drawskie, Mapa turystyczna, PPWK Warszawa.Wrocław, 1981. Skala 1:150000. (Były późniejsze wydania, mapa trochę mało dokładna i nie obejmuje całego odcinka Starej Drawy).
- Pojezierze Drawskie, Mapa Samochodowo-turystyczna, Wydawnictwo BiK, Piła 1998. Skala 1:150000. (Jedyną zaletą tej mapy jest to, że zaznaczono na niej aktualne pola biwakowe i kempingi, niestety nie ma ani jednego ich telefonu lub nazwy. W części informacyjno-reklamowej można za to znaleźć tak niezbędne turyście wiadomości, jak informacje o urządzeniach do przetwórstwa mięsnego, transporcie wysokotonażowym, ceramice budowlanej, ziemiach ogrodniczych z torfu, rękawicach ochronnych, słupkach ogrodzeniowych, tarcicy budowlanej, sieciach cieplnych i kanalizacyjnych itd., zaś tylko cztery o hotelach oraz jedną o wypożyczalni sprzętu wodnego).
|
