ZAPRASZAMY NA NOWĄ STRONĘ SZLAKÓW.  POWOLI POPRAWIAMY I UZUPEŁNIAMY OPISY, UMIESZCZAMY NOWE INFORMACJE I SZLAKI. NOWY OPIS NA https://www.wedrujznami.pl/P-Y-ZS-041

NUMER SZLAKU: ZP-1050

PRZEBIEG SZLAKU: SZCZECIN GOCŁAW MZK - BUKOWO - STARE BUKOWO RUINY - WYSOKI STAW - WODOZBIORY - PODBÓRZ RUINY - SZCZECIN WARSZEWO MZK

NAZWA SZLAKU: SZLAK GOCŁAWSKI

NADLEŚNICTWA: LASY MIEJSKIE SZCZECINA

GMINY: SZCZECIN (powiat grodzki)

NAWIERZCHNIE: DROGA ASFALTOWA, POLNA, UTWARDZONA, LEŚNA, ŚCIEŻKI LEŚNE I POLNE

KOLOR: ĹťÓŁTY (malowane znaki i drogowskazy)

ROK OSTATNIEGO MALOWANIA: nieznany

ROK OSTATNIEGO MONITORINGU/POMIARU: 2010

DŁUGOŚĆ: 11,6 km

WAĹťNE UWAGI:

1. Szlak liniowy
2. Bardzo ciekawy szlak turystyczny szczególnie na terenach zniszczonych koloni - Stare Bukowo, Podbórz oraz dzielnicy Gocław i Warszewo
   

 Pomiar wykonany za pomocą GPS Garmin 76CSx i 78S - Podany jest kilometraĹź całkowity oraz pomiędzy odcinkami.

CHARAKTERYSTYKA SZLAKU  

Jest to jeden z najciekawszych szlaków łączących północne dzielnice Szczecina. Poznamy na nim historie przed wojennego Wielkiego Szczecina. Na kaĹźdym z odcinków ciekawe małe historie miejsc, które ujmiemy w naszym opisie. Na pewno jest to równieĹź gratka dla poszukiwaczy starego Szczecina i śladów po atrakcyjnych miejscach rekreacyjnych, ktorych przed wojną nie brakowało w okolicach Szczecina a po wojnie zostały doszczętnie zniszczone. W swoich opracowaniach w tym zakresie oparłem się na stronie historii Warszewa, którą naprawdę szczerze polecam. Zapraszam do zapoznania się z opisem.

OPIS CAŁOŚCI SZLAKU

Odcinek pierwszy, Szczecin Gocław MZK - Bukowo Nehringa pomnik 2,2 km (1,2,2)

Całość odcinka dość łatwa. Naszą wędrówkę rozpoczynamy w dzielnicy szczecińskiej Gocławiu na pętli MZK linii tramwajowej 6 i autobusowej 102 z przystankiem linii 58. Rozpoczęcie szlaku umiejscowione jest na słupie po drugiej stronie ulicy. W okolicy pętli moĹźemy podziwiać zabytkowy dom z zegarem słonecznym. Ponadto umiejscowiona jest przystań jachtowa z hotelem oraz zabytki przemysłowe - zespół dawnego młyna parowego (póĹşniej olejarni przy ul. Dębogórskiej) oraz zespół fabryczny na Światowida, który mijamy po lewej stronie gdy jedziemy tramwajem na Gocław. Ruszamy na północ aby po chwili skręcić w lewo i przejśc przejściem pod wiaduktem kolejowym. Niestety tutaj kilka schodków. Wygodnych turystów kierujemy na prawo chodnikiem i okrążając wzgórze dochodzą oni ścieĹźkami na szczyt. Jednak prawdziwych "Szlakowców" zapraszamy na lewo. Wchodzimy po schowanych pod glinką schodach pod górę. Kierując się znakami wchodzimy na szczyt Zielonego Wzgórza idąc jego stokiem po ścieĹźkach leśnych. Po wejściu na szczyt naszym oczom ukazuje się okazała WieĹźa Bismarcka (Bismarckturm) nazwana przez powojenne władze Wieżą Gocławską, z której tarasów rozciągają się ponoć przepiękne widoki na dolinę Odry. Niestety, nie da się wejść legalnie więc nie sprawdziliśmy tego. WieĹźa obecnie ma jeszcze od lat jedno zastosowanie - jest jedną z najlepszych ścianek wspinaczkowych z wytyczonymi trasami. Budowę wieĹźy zainicjowano w 1899 roku, jednak problemy z lokalizacją budowli opóĹşniły rozpoczęcie budowy (brano pod uwagę Wyspę Grodzką). W 1910 roku Związek Budowy Pomnika Bismarcka Prowincji Pomorze pod przewodnictwem gubernatora von Eisenharta rozpisał konkurs na projekt wieĹźy. Do realizacji wybrano projekt autorstwa Wilhelma Kreisa wzorowany na mauzoleum Teodoryka w Rawennie i grobowcu Cecylii Metelli. Kamień węgielny połoĹźono w ramach obchodów setnej rocznicy bitwy pod Lipskiem w 1913 roku. 10 sierpnia 1921 roku odbyło się uroczyste otwarcie wieĹźy. Jej wysokość wynosi 25 metrów, wykonana zaś została z betonu i licowana jest z zewnątrz wapieniem muszlowym. Do ciekawostek i tajemnic Zielonego Wzgórza należą schrony, wydrążone w wzniesieniu. SłuĹźyły one mieszkańcom podczas nalotów alianckich. Jednak zimą 1945 roku, po ewakuacji ludności zostały zaadaptowane na podziemne stanowisko dowodzenia. To stąd, planowano dowodzić obroną Festung Stettin. Jak wiemy nie doszło do walk w samym Szczecinie, zaś garnizon wraz z władzami uciekł na zachód. Do dzisiaj na stokach wzgórza moĹźemy odnaleźć (bez przewodnika po długich poszukiwaniach), wejścia do schronów. Niestety same schrony i korytarze są zdewastowane a miejscami zawalone. Szkoda, Ĺźe nie zrewitalizowano wzgórza tak aby i wieĹźa i schrony łączyła ścieĹźka historyczna po podziemiach połączona z kawiarnią na szczycie. MoĹźe doĹźyjemy tych czasów.

Po poszukiwaniu przedwojennych śladów ruszamy dalej szlakiem drogami leśnymi. Kierując się na północ, dochodzimy do końcówki ulicy Narciarskiej i skręcamy w lewo. Przechodzimy strumień Glinianka płynący w wąwozie i idziemy dalej za znakami. Na skrzyĹźowaniu skręcamy w prawo i przechodzimy następne skrzyĹźowanie na wprost. Szeroką leśną drogą dochodzimy do rozwidlenia i skręcamy za znakami w lewo skos. Po około 250 metrach przechodzimy przez mostek przs strumień Osiniec płynący w głębokim i malowniczym wąwozie i wchodzimy w ulicę Tęczową. Idąc pośród will z dochodzimy do skrzyĹźowania z ulicą Nehringa i skręcamy w lewo. Kończy ona swój bieg na skrzyĹźowaniu z Szosą Polską. Zobaczymy tutaj pomnik poświęcony tym co zdobywali Szczecin. Jest to nowa tablica. Wcześniej była ona w języku rosyjskim poścwięcona Ĺźołnierzom radzieckim z napisem "Sława Russkoj (lub Sowietskoj) OruĹźji" o ile dobrze pamiętam. Całośc zdobiona jest sierpami z łotem i gwiazdami na metalowym stelaĹźu. Odcinek dostępny dla rowerów (trudne początkoweo podejście na Zielone Wzgórze) i miłośników nordic. Oznakowanie na odcinku dostateczne z plusem z brakami w terenie zabudowanym.

Odcinek drugi Nehringa pomnik - Wysoki Staw 3,7 km  (2,3,3)

Drugi odcinek naleĹźy do dość trudnych pomimo eleganckiego początku. JuĹź od początku problemy z oznakowaniem i musimy kierować  się schematem, mapą lub opisem. Od pomnika skręcamy na północ (ul. Szosa Szczecińska) aby po chwili skręcicw lewo (ulica Na Wzgórzu). Na kolejnym skrzyĹźowaniu z ulicą Górną skręcamy w prawo a na rozwidleniu w lewo skos. I za chwilę kończy się elegancka droga asfaltowa. Wchodzimy w utwardzoną drogę ĹźuĹźlową. Po prawej mijamy rozbudowujące się Bukowo zaś nasza droga zamienia się w dość wybistą i rozjeĹźdĹźoną drogę polną, która po deszczach jest pełna kałuĹź i błota. Na wysokości ulicy Do dworu, tuĹź za budynkiem po lewej stronie skręcamy w lewo w ściezkę polną (znak skrętu na lampie). Wchodzimy w dość trudny odcinek szlaku idący po małych , często gliniastych ścieĹźkach ogrodu i parku Starego Bukowa i strumienia Gręziniec (Grzeziniec), często podmokłych a nawet zalanych wodą.  

I tutaj rozpoczynamy naszą historyczną wyprawę. Jest to drugi na trasie ciekawy historycznie odcinek i na pewno warto zgłębić się w historię miejsca. Stare Bukowo powstało juĹź w XVII wieku jako typowa wieć rolna - uprawy buraków. Obecne osiedle Bukowo powstało w XIX wieku po odkryciu dobrej gliny do produkcji cegiel - powstała rownieĹź ceglarnia. Obecne dookoła stawy i jeziorka są pozostałością po wydobywanej glinie. Po parcelacji Starego Bukowa, ziemię zakupili kupcy i prawdopodobnie jedne z nich Ludewig rozpoczął budowanie pięknego dworu wraz z parkiem angielskim. Jego dzieło kontynuowali następcy tworząc piekny dworek z ogrodami, malowniczymi alejami i parkiem angielskim utrzymujący się między innymi mleczarstwem i rolnictwem. W całym kompleksie Zamysłem projektanta zachodniej części ogrodu w Alt Buchholz było odtworzenie poczdamskiego klimatu w zminiaturyzowanej formie. Północne wzniesienie wieńczy budowla będąca kopią południowej fasady Sanssouci Palace. Cały zespół składał się z dworu, zabudowy gospodarczej, parku angielskiego z malowniczymi alejami (tutaj mam nasz szczeciński krzywy las), ogrodów z ozdobnymi fontannami. Do całości kompleksu dworskiego prowadzi obecna ulica Wkrzańska - kilkuset letnia, zabytkowa droga brukowana. Na pewno jest to wielka atrakcja, nieznana szczecinianom. Wędrując pośród pozostałości zniszczonego w 1945 roku dworu, odnajdujemy kawałki porcelany, ozdoby ogrodowe oraz ciekawe obiekty przyrodnicze. Cały zespół przylegał do doliny strumienia Gręziniec. Zbudowano dwa jazy, które stworzyły jeziorka na biegu strumienia. Funkcji budynków obok jeziorek moĹźna się tylko domyślać. Być moĹźe były to toalety , a być moĹźe budynki kąpielowe. Niewątpliwą atrakcją dla przyrodników są pozostałości ogrodów i parku. Na pewno wiele roślin zniszczono lub wykopano do prywatnych ogródków jednak do dziś uwaĹźa się Ĺźe na tych terenach występuje storczyk. Jest ślad po winnicy, sporo pomników przyrody Są sędziwe buki, kasztanowce, jaśminy, forsycje, graby, wiązy, stare akacje. Tam się zachowały teĹź winnobluszcze pnące. Sam park posiada swoisty mikroklimat i wartoby było stworzyć mały rezerwat przyrody. Niestety tereny ogrodów, parku i dworu są obecnie mocno zniszczone i zarośnięte, a śmieci nie są tutaj rzadkością. Mimo wszystko zapraszamy do eksloracji i odkrywania historii Starego Bukowa - niewątpliwej atrakcji północnych dzielnic Szczecina. 

Dolina Strumienia Gręzińca jest uĹźytkiem ekologicznym o powierzchni 46,6 ha. Ĺšródła Gręzińca znajdują się na podmokłych terenach zespołu przyrodniczo-krajobrazowego "Wodozbiór" połoĹźonych na pograniczu osiedli Warszewo i Bukowo, na południe od kulminacji Wzgórz Warszewskich. Strumień wypływa kilkoma ciekami, które na wysokości Wysokiego Stawu łączą się i płyną na południowy wschód. Po przepłynięciu ok. 2 km zmienia bieg na południowy, przyjmuje wówczas wody potoku Sienniczka i ponownie przyjmuje kierunek południowo-wschodni. Przed mostem pod ulicą Bogumińską przegrodzenie koryta tworzy Słowiczy Staw. Dopływa do ulicy Wendeńskiej w dzielnicy Golęcino, od tego miejsca aĹź do ujścia przepływa krytym kanałem. Uchodzi do Odry na wysokości ul. Grobla. Planowane jest odkrycie ostatniego odcinka Gręzińca między ul. Wiszesława a Odrą i stworzenie tam promenady i zieleńca z placem zabaw. W Starym Bukowie była częsciowo uregulowana jazami, tworząc dwa jeziorka będące urokliwymi miejscami wypoczynku.

Po przejściu przez naprawdę atrakcyjne tereny Starego Bukowa dochodzimy do ulicy Wkrzańskiej i skręcamy w prawo i szeroką rozjeĹźdĹźoną drogą polną (gliniaste błoto po deszczach i roztopach). Na południe od tego miejsca znajduje się Głaz Bukowski. Jest to granit o obw. 6,8 m i wys. 2,7 m. Na głazie napis w języku niemieckim: "Przyroda jest nieskończenie zróĹźnicowanym Bogiem. Schiller".  Mijamy aleję drzew i po około 350 metrach skręcamy w podobna drogę w prawo. W zagospodarowaniu miasta jest to ulica Ostoi-Zagórskiego - planowana budowa ulicy łączącej Bukowo z Warszewem.  Przechodzimy Gręziniec przez elegancką groblę z przepustem i skręcamy w lewo na najbliĹźszym skrzyĹźowaniu. Dochodzimy do skraju lasu i skręcamy w lewo skos . Drogą polną dochodzimy do Wysokiego Stawu. Szlak przebiega zarośniętym i zalanymi dawnymi ścieĹźkami. Generalnie moĹźemy je swobodnie ominąć. Tutaj kończymy nasz odcinek. Wysoki Staw (do 1945 niem. Weihenest Teich, pot. Murowaniec) – staw polodowcowy we Wzgórzach Warszewskich w Szczecinie w dzielnicy Północ (północno-wschodnie Warszewo przy granicy z Bukowem) na terenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego "Wodozbiór". Pierwszy szczeciński drewniany wodociąg od 1578 roku doprowadzał wodę z Wysokiego Stawu dla mieszkańców Rossmarktu i ul. Wielkiej Tumskiej. Od samego początku jej istnienia (15 sierpnia 1732) zasilał takĹźe fontannę Orła Białego. Zniszczony został podczas wojen napoleońskich w 1813 roku. Około roku 1910 woda z Wysokiego Stawu ponownie zaopatrywała mieszkańców Szczecina. Zmienione zostało wówczas otoczenie stawu – otoczono go murem (stąd pochodzi nazwa potoczna) i wybudowano hydrosystem transportujący wodę; do 1914 roku wybudowano dwie zachowane do czasów współczesnych wieĹźe ciśnień: na północno-wschodnim i południowym brzegu akwenu. Sama nazwa "Wodozbiór" dotyczy swoistego zbiornika wodnego. Przy stawie zuwaĹźymy takową wieżę ciśnień - ceglany owalny budynek. Na pewno słuĹźył do zaopatrywania w wodę równieĹź pobliskiego zespołu dworskiego w Starym Bukowie. Na tym odcinku sporo punktów widokowych na miasto Szczecin.   Według mnie cały teren powinien zostać poddany rewitalizacji i powinno stworzyć się atrakcyjny teren do rekreacji ruchowej z jak największym elementem odtworzenia przedwojennego wyglądu i szeregiem tablic edukacyjnych na szlaku lub ścieĹźce dydaktycznej.

Odcinek dostępny dla rowerów i nordic walking jednak z duĹźymi utrudnieniami w postaci rozjeĹźdĹźonych dróg mocno błotnistych po deszczsach, przebiegu szlaku po zarośniętych i zalanych często drogach w okolicach Starego Bukowa i Wysokiego Stawu. Oznakowanie na szlaku istnieje lecz jest w opłakanym stanie i często musimy poruszać się intuicyjnie. Ocena niedostateczna.

Odcinek trzeci Wysoki Staw - Podbórz 2,6 km (2,2,3)

 Ruszamy dalej terenami zespołu przyrodniczo-krajobrazowego "Wodozbiór". Idąc  starą alejką okrążamy mając po lewej podmokłe tereny zalewowe Wodozbioru.  Na jego północnym krańcu wchodzimy w mały lasek, przecinamy go i dochodzimy do skrzyĹźowania. Skręcamy na nim w lewo i  dochodzimy do lasu. Po drodze mijamy po lprawej stronie ruiny  przedwojennych budynków. Poruszamy się ulicą Kredową (wg. planu miasta) mając dokoła malownicze widoki. Wchodzimy w las i za znakami skręcamy w prawo wchodząc na tereny Podbórza. Tutaj ponownie spotykamy się z ciekawostkami i przedwojenną historią tego komplesu rekreacyjno-wypoczynkowego Szczecina. Mijamy ruiny Leśnego Zameczku oraz pamiątkowe głazy - Pomnik ku czci sportowców. Upamiętnia on sportowów z Towarzystwa Gimnastycznego w Szczecinie Drzetowie poległych w czasie I wojny światowej. Pomnik ma formę przepołowionego głazu z odpowiednią inskrypcją i listą poległych. Monument powstał w latach dwudziestych XX w. , zaś w 2007 został ponownie ustawiony.. Prostą drogą dochodzimy do asfaltu gdzie kończymy odcinek trzeci oraz spotykamy się z czerwonym szlakiem pieszym ZP-1047 Las Arkoński - Mścięcino.Po drugiej stronie ulicy Podbórzańskiej umiejscowione są ruiny ośrodka dla bogatej młodzieĹźy KINDERHEIM.

Podbórz, to kolejn przedwojenna historia. Mało kto wie, Ĺźe konary drzew w tym miejscu kryją ruiny tętniącego niegdyś Ĺźyciem, bardzo modnego wśród szczecinian, kompleksu rekreacyjno - wypoczynkowego. Najbardziej znaną była leśniczówka Waldschloss zwana teĹź Leśnym Zameczkiem. Całość osiedla składała się z 10 budynków zamieszkałych przez 35 osób. Główną atrakcją było piękne śródlesie połoĹźone w Puszczy Wkrzańskiej. Po prawej stronie drogi znajdowała się restauracja, piwiarnia i kawiarnia oraz mały hotelik, po lewej dom wypoczynkowy dla młodzieĹźy z całym zapleczem sportowym: place do gier, trasy wycieczek pieszych, a pobliski Staw na Odludziu słuĹźył jako kąpielisko. Dzięki korzystnemu klimatowi okolicy przez jakiś czas funkcjonował tutaj szpital gruĹşliczy dla dzieci. PołoĹźone w lesie, z dala od Warszewa to maleńkie osiedle w niezbyt jeszcze bezpiecznych po wojnie czasach, nie znalazło chętnych do osiedlenia się. Nie zabezpieczona zabudowa niszczała, aĹź w końcu popadła w ruinę. Zniszczone budynki zostały rozebrane i po dawnym zameczku nic juĹź nie pozostało poza szczątkami ruin porośniętych obecnie krzakami i sporym lasem. Obecnie trudno nawet doszukać się miejsca dawnej zabudowy.

Naodcinku kilka ładnych punktów widokowych i malownicze tereny Wodozbioru. Odcinek dostępny dla miłośników nordic walking dla rowerów zgodnie z opisem. Oznakowanie dostateczne, aczkolwiek moĹźemy się pogubić w kilku miejscach.

Odcinek czwarty Podbórz - Warszwo 3,1  km (1,1,1)

Odcinek w porównaniu do dwóch wcześniejszych naleĹźy do bardzo łatwych. Poruszamy się głównie drogami i ściezkami leśnymi, droga szutrową i afaltem. Po eksloporacji Podbórza wracamy do węzła szlaków i skręcamy w lawe (południe). Chwile idziemy asfaltem aby skręcić pod kątem 90 stopni w lewo. Przechodzimy las z ruinami Podbórza pośród lasu sosnowego. Po około 500 metrach skręcamy za znakami w prawo skos schodząc ponownie do zerokiej drogi i ulicy Kredowej. Szeroką drogą miejscami lekko piaszczystą idziemy w kierunku Warszewa. MoĹźemy isć za znakami starymi i zarośniętymi odcinkami szlaku lub wyjedĹźoną i ubitą drogą idąca równolegle do szlaku.  Wychodzimy z zespołu przyrodniczo-krajobrazowego "Wodozbiór" i wchodzimy do północnej części Warszewa. Ulicą Kredową dochodzimy do skrzyĹźowania Kredowa, Podbórzańska i idziemy dalej Podbórzańską mijając szkołę do ulicy Szczecińskiej. Na tym odcinku  moĹźemy odnaleźć schowaną w zaroślach około 100 letnia zabytkowa drewniana pompa, niestety zdewastowana i zapomniana . Po prawej mijamy takĹźe pomnik słonia,ustawiony niegdyć na środku fontanny. Wykonany został w 1934 roku  przez artystę Kurta Schwerdtfegera . Na skrzyĹźowaniu z ulicą Szczecińską skręcamy w prawo i po chwili na ścianie budynku naroĹźnikowego widzimy oznaczenia konca (początku) naszego szlaku. RównieĹź w tym miejscu węzeł szlaków pieszych: niebieski ZP-1049 oraz szlak  czarny równieĹź kończący (rozpoczynający) swój bieg o numerze ZP-1051 z Polany Harcerskiej.  Odcinek dostępny dla rowerów i miłośników nordic walking. Oznakowanie dostateczne, miejscami zanika ale nie wprowadza utrudnienia w pokonywaniu szlaku.

W okolicy węzła szlaków dwa przystanki autobusowe linii 57 i 87, w kierunku Szczecina. Jednak nie od razu uciekajmy do domu. Warto równieĹź zwiedzić Warszewo. Z skrzyĹźowania widzimy neogotycki kościół z drugiej połowy XIX wieku wraz z ocalałą emoprią organową. Gdy pójdziemy dalej ulicą Szczecińską (za znakami czarnymi i niebieskimi) dojdziemy do lapidarium na miejscu przedwojennego cmentarza. Na cmentarzu znajdowała się kaplica oraz obelisk poświecony poległym w I wojnie światowej. Do dzisiaj zachował się tylko postument, betonowe słupy ogrodzenia, oraz równieĹź wykonane z betonu masywne ławki - miejsce letniego spoczynku okolicznych wielbicieli napojów wyskokowych. Na zboczu od strony ulicy Wapiennej stoją ruiny cmentarnej kaplicy.

PODSUMOWANIE.

• Szlak oznakowany na obydwa kierunki jego pokonywania.
• Oznaczenie szlaku w 2010 roku określamy jako złe i niedostateczne. Szlak wymaga renowacji a turyści w kilku miejscach wodozbioru mogą pobłądzić
  
• Szlak o średniej trudności, podmokłe ścieĹźki Wodozbioru, rozjeĹźdĹźone drogi i braki oznaczeń. Na pewno w okolicach Wodozbioru będa kolejne inwestycje budowlane zmineiające moĹźliwości pokonania szlaku. Trudne odcinki dla rowerów i nordic walking.
  
• Szlak moĹźna pokonać rowerem i nordic walking - patrz opisy
  

SKALA TRUDNOŚĆI PIESZA – 2
SKALA TRUDNOŚCI ROWER – 2
SKALA  TRUDNOŚCI NORDIC WALKING - 3

1 – łatwy bez utrudnień
2 – średni z miejscowymi utrudnieniami
3 – o utrudnionym przejściu/przejeĹşdzie

OPIS DANYCH TECHNICZNYCH SZLAKU:

1. Długość szlaku 11,6 km
2. Łączna wysokość podejść na trasie 210 metrów
3. Łączna ilość zejść na trasie 114 metrów
4. Wysokość względna minimalna 4 metry
5. Wysokość względna maksymalna 102 metry
6. Wysokość względna średnia 130 metrów